«Γεύση» από την σοφία του Χρυσοστόμου (Τόμος 5ος - Μέρος 5ο)

 

 

Διαβάζοντας εδώ και λίγο καιρό απ’ ευθείας τις ομιλίες του Χρυσοστόμου από τους τόμους της σειράς Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας (ΕΠΕ) σημείωνα τα λόγια που μιλούσαν ιδιαίτερα στην καρδιά μου. Μου πέρασε όμως η σκέψη να κάνω και άλλους μετόχους σ’ αυτόν τον θησαυρό της σοφίας, κι έτσι θα τα παρουσιάζω λίγα κάθε φορά. Εγώ σημείωνα μόνο το αρχαίο κείμενο, εδώ όμως θα έχω μόνο την ερμηνεία παρουσιάζοντας όσο μπορώ καλύτερα αυτά που νομίζω ότι εννοεί ο άγιος (στις παρενθέσεις οι επεξηγήσεις και τα σχόλια είναι δικά μου).  

Ή ζητούμε (στην προσευχή μας) αυτά που δεν μας συμφέρουν και κερδίζουμε που δεν μας ακούει ο Θεός. Ή ζητούμε με βαριεστιμάρα και αναβάλλει ο Θεός την πραγματοποίηση για να μας φέρει σε εγρήγορση, κι αυτό δεν είναι μικρό κέρδος … Μη λοιπόν απογοητευόμαστε όταν δεν εισακούεται η προσευχή μας και τα παρατάμε, αλλά να επιμένουμε. Επειδή ο Θεός όλα τα κάμνει για το συμφέρον μας (το αιώνιο).

Και παντού βλέπει κάποιος την αμαρτωλή ζωή να γίνεται εμπόδιο για την πίστη στον Θεό (ίσως γι αυτό ο άγιος Παΐσιος έστελνε πολλούς πρώτα να εξομολογηθούν και μετά να πάνε να τους μιλήσει για τον Θεό).

Δεν εξαφανίζει ο Θεός την οργή, επειδή είναι χρήσιμη, ούτε κόβει τον θυμό, επειδή είναι ωφέλιμος όταν στρέφεται ενάντια σ’ αυτούς που αδικούν και δεν κάμνουν το καθήκον τους (όπως στο έγκλημα των Τεμπών), αλλά (ο Θεός) απαγορεύει την άδικη οργή και τον παράλογο θυμό (έλεγε ο άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ : πως θα καταλάβεις ότι είσαι σε πλάνη, δηλαδή σε λάθος δρόμο ; Αν φέρεσαι άσπλαχνα και παράλογα).

Επειδή γι αυτό μας δόθηκε η οργή, όχι για να αμαρτάνουμε (οργιζόμενοι), αλλά για να εμποδίζουμε τους άλλους όταν αμαρτάνουν. Όχι για να μας γίνει (η οργή) πάθος και αρρώστια (της ψυχής), αλλά φάρμακο ενάντια στα πάθη.

Τέτοιο είναι και η οργή, ένα χρήσιμο εργαλείο, για να μας ξυπνάει από τον ύπνο, για να δυναμώνει την ψυχή μας, για να μας κάμνει σφοδρότερους στην αγανάκτησή μας υπέρ αυτών που αδικούνται, στο να τιμωρούμε τους πονηρούς (δυστυχώς εδώ και πολλά χρόνια χάσαμε οι Έλληνες αυτή την καλή οργή και μας σέρνουν οι Κυβερνήσεις με τα ψέματα των ΜΜΕ σαν πρόβατα όπου θέλουν).

Μετά το βραδινό φαγητό, λέει ο ψαλμός, όταν ετοιμάζεστε για ύπνο, όταν πρόκειται να ξαπλώσετε, και επειδή είστε μόνοι σας είναι πολλή η ησυχία, επειδή τίποτα δεν σας ενοχλεί υπάρχει βαθιά γαλήνη, σήκωσε το δικαστήριο της συνείδησης, απαίτησε ευθύνες από τον εαυτό σου, και ότι πονηρό θέλησες κατά την διάρκεια της ημέρας, ή ότι δόλιο συνέχισες, ή αν στον πλησίον σου έβαλες τρικλοποδιά, ή αν δέχτηκες διεφθαρμένες επιθυμίες, αυτά εκείνη την ώρα της ησυχίας φέρε τα στο μέσον, και βάλε την συνείδησή σου να τα καταδικάσει, κτύπησέ τα, μαστίγωσε το μυαλό σου που τα δέχτηκε.

Το βράδυ να ζητάς λογαριασμό από την ψυχή σου, και να καταδικάζεις τις εσφαλμένες σκέψεις που συμφώνησες, κρέμασε τον εαυτό σου σε ξύλο και βασάνιστον και παράγγειλέ του να μη τολμήσει να ξανακάνει τα ίδια. Επειδή η ψυχή σου θα φοβάται αυτό το βραδινό δικαστήριο, μη πάλι κατηγορηθεί και μαστιγωθεί, δεν θα τολμάει να κάμνει τόσο εύκολα τις αμαρτίες… Ας μη αδιαφορήσουμε για ένα τόσο καλό. Το να μετανιώνουμε για τα σφάλματά μας, και με το να γινόμαστε πιο δυσκίνητοι στο να τα επαναλάβουμε, και με το σκληρό βραδινό δικαστήριο που θα απαιτούμε τις ευθύνες αυτών που ζήσαμε, έτσι θα προοδεύουμε στην αρετή (νομίζω ότι αυτά που λέει ο Χρυσόστομος για την αυτοκριτική για πολλούς από εμάς δεν ενδείκνυνται, επειδή είναι τόσο αδύναμη η ψυχή μας ώστε και μόνο με το να κρίνει τα λάθη που έκανε κινδυνεύει να τα ξανακάνει. Για πολλούς από εμάς και μόνο ένα «Κύριε ελέησον» να λέμε, και πολύ μας είναι).  

(δεν αρκεί να μην κάμνουμε το κακό) επειδή και εκείνοι που δεν έδωσαν φαγητό σ’ αυτόν που πεινούσε, που δεν πότισαν αυτόν που διψούσε, που δεν έδωσαν ρούχα στον γυμνό, αν και δεν άρπαξαν, ούτε καταχράστηκαν, ούτε έκλεψαν, αλλά επειδή δεν εργάστηκαν την ελεημοσύνη, γι αυτό παραδόθηκαν στην αιώνια κόλαση και σε τιμωρία που δεν θα έχει τέλος.

Ο προφήτης (Δαβίδ) αφού πρώτα με την κατάνυξη μας απομάκρυνε από την πονηριά, και έτσι κατάφερε να είναι καταλληλότερη η ψυχή για την εργασία της αρετής, και αφού μαλάκωσε την σκληρότητα του μυαλού μας κάμνοντάς το απαλό με την κατάνυξη, στην συνέχεια αρχίζει να μιλάει για δικαιοσύνη … επειδή δίκαιο λέμε τον άνθρωπο που έχει όλη την αρετή (δηλαδή πρέπει να είναι σε κάποια καλή κατάσταση η ψυχή του ανθρώπου για να του μιλήσεις για τον Θεό. Εμείς στην Χριστιανική Φοιτητική Δράση αρχίζαμε να μιλάμε για τον Θεό κι όποιον πάρει ο Χάρος. Βλέπετε είχαμε «ιεραποστολικό» σκοπό, τρομάρα μας).  

Μαζί με την δικαιοσύνη κι αυτή την αρετή απαιτεί από εμάς (ο Θεός), σ’ αυτόν να στηριζόμαστε, σ’ αυτόν να ελπίζουμε, σε τίποτα από τα βιοτικά να μην έχουμε εμπιστοσύνη, αλλά απομακρύνοντας τον εαυτό μας απ’ όλα, στα πνευματικά να στερεώνουμε το νου μας (δυστυχώς σήμερα πολλοί Χριστιανοί κάμνουμε ακριβώς τα αντίθετα και τελικά το καταφέραμε να γίνουμε άχρηστο αλάτι).

Αυτά δεν τα λένε (φαντάζομαι τα ανόητα λόγια) οι λίγοι, οι γνήσιοι, οι δοκιμασμένοι, αυτοί που έχουν σοφία, αλλά το ναρκωμένο πλήθος, το αδιάκριτο, το προσηλωμένο στα παράλογα (εμείς σε ποιους ανήκουμε ;).

«Έδωκας ευφροσύνην εις την καρδίαν μου» (αυτά τα λόγια του ψαλμού λέγονται στην ευχαριστήρια προσευχή μετά το βραδινό φαγητό), το οποίο σημαίνει μου έμαθες να φιλοσοφώ, να περιφρονώ τα της ζωής αυτής, να γνωρίζω αυτά που είναι αληθινά και αιώνια, να στηρίζομαι σε σωστές ελπίδες, με οδήγησες στην μέλλουσα ζωή και με την προσδοκία των αιώνιων αγαθών έδωσες φτερά στην καρδιά μου. 

 «Έδωκας ευφροσύνην εις την καρδίαν μου» … Πολλοί λοιπόν που τα απέκτησαν αυτά (δεν το σημείωσα, αλλά φαντάζομαι θα εννοεί πλούτη), θεωρούν αβίωτη την ζωή, και η ψυχή τους συνεχώς καίγεται στο καμίνι της στενοχώριας, επειδή εξαντλούνται από το πλήθος των φροντίδων, και από την πίεση των συνεχών φόβων. Αλλά εμένα μου φαίνεται ότι δεν υπάρχει σ’ αυτά η ευφροσύνη, αλλά στην καρδιά που ζει στον πνευματικό κόσμο (αυτά τα λόγια του Χρυσοστόμου μου θυμίζουν τον αναβαθμό "Τοις ερημικοίς ζωὴ μακαρία εστί, θεϊκώ έρωτι πτερουμένοις". Μακάρι κι εμείς να τα ζούσαμε αυτά).