Σταχυολογήματα από την σοφία του Χρυσοστόμου (Τόμος 6ος - Μέρος 23) ΝΑ ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ

 

 

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟΝ 110^ο ΨΑΛΜΟ

    «ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΟΜΑΙ σοι, Κύριε, ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου». Τι σημαίνει «ἐν ὅλῃ» ; Με όλη την προθυμία, με όλη την προσοχή, απαλλαγμένος απ’ όλες τις βιοτικές φροντίδες, με τον νου υψωμένο στον ουρανό και την ψυχή ελεύθερη από τα δεσμά του σώματος. «Εν καρδία», όχι απλώς με λόγια, ούτε μόνο με την γλώσσα και το στόμα, αλλά και με την διάνοια.  

Στην ευχαριστία προς τον Θεό ξόδευε όλο τον χρόνο του (ο Δαβίδ) και για τις ευεργεσίες που έγιναν προς αυτόν και προς τους άλλους. Τίποτε άλλο δεν θέλει τόσο ο Θεός όσο αυτό. Αυτό είναι θυσία, αυτό προσφορά, αυτό απόδειξη ευγνώμονος ψυχής, αυτό πληγή κατά του διαβόλου. Απ’ αυτό δοξάστηκε ο Ιώβ … αυτό είναι κυρίως δείγμα καλοπροαίρετης ψυχής, το να ευγνωμονεί τον Θεό τις ώρες των θλίψεων και των δυσκολιών (καταλάβατε λοιπόν γιατί σήμερα τόσα πολλά θέλουν να μας κλέψουν λίγο χρόνο ; για να ξεχάσουμε τον Θεό).

Για να δείξει ότι αυτοί που δεν ενεργούν έτσι δεν φταίνε αυτά που τους συμβαίνουν αλλά η διεστραμμένη γνώμη τους πρόσθεσε «ἐν βουλῇ εὐθέων καὶ συναγωγῇ.  μεγάλα τὰ ἔργα Κυρίου». Τα έργα του Θεού πάντα είναι μεγάλα αλλά χρειάζεται ειλικρίνεια και καθαρότητα ψυχής για να τα δει ο άνθρωπος. Επειδή και ο ήλιος είναι λαμπρός αλλά όχι γι αυτούς που έχουν άρρωστα μάτια.

Όταν δεις κάποιον να κατηγορεί τα έργα του Θεού όχι μόνο να μη δίνεις σημασία στα λόγια του, αλλά να καταλαβαίνεις πόσο άρρωστος είναι. Όπως κι εκείνος που λέει ότι είναι σκοτεινός ο ήλιος δείχνει απλά ότι πάσχει στην όραση κι εκείνος που λέει ότι είναι πικρό το μέλι πάσχει στην γεύση … αν ένας έχει ψυχή ειλικρινή και όχι διεστραμμένη κι αυτά που θεωρούνται βάσανα θα έμενε έκπληκτος από την ωφέλεια που έχουν. Κι αφήνοντας άλλα βάσανα ας ασχοληθούμε μόνο με τον θάνατο, την αρρώστια, την φτώχια και τα παρόμοια. Αν ένας έχει ειλικρινή καρδιά κι αυτά θα τα αποδεχθεί και θα θαυμάσει.

Αν και εξ αιτίας της αμαρτίας μπήκε ο θάνατος στην ζωή μας, αλλ’ όμως είναι τόση η αφθονία της αγαθότητας του Θεού και η φιλανθρωπία και η υπερβολική κηδεμονία του, ώστε κι αυτόν να τον χρησιμοποιήσει για το καλό του γένους μας. Πες μου, τι βαρύ έχει ο θάνατος ; δεν είναι απαλλαγή από τους κόπους ; δεν είναι τερματισμός φροντίδων ; Δεν ακούς τον Ιώβ που τον εγκωμιάζει και λέει «Ο θάνατος είναι ανάπαυση για τον άνθρωπο». Δεν είναι κόψιμο της κακίας ; Επειδή αν είναι κάποιος πονηρός κόβεται η δυνατότητα για κακίες μόλις πεθάνει. «Ο γαρ αποθανών δεδικαίωται από της αμαρτίας», δηλαδή δεν μπορεί να προσθέσει άλλες αμαρτίες.

Αν κάποιος είναι αγαθός και πεθάνει, σε ασφάλεια θα βρίσκονται όλα τα έργα της αρετής του και δεν κινδυνεύει να χάσει τον θησαυρό του. Αυτούς που ζουν, πες μου, δεν τους κάμνει πιο σώφρονες κι επιεικείς ; Δεν βλέπεις ότι συχνά προσερχόμενοι σε κηδεία οι πλούσιοι και αλαζόνες που έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους, όταν δουν το σώμα κουφό κι ακίνητο, και τα παιδιά να είναι ορφανά και την γυναίκα χήρα, και τους φίλους σκυθρωπούς και όλο το σπίτι βυθισμένο στην λύπη, πως συμμαζεύονται, πως ταπεινώνονται, πως συντρίβονται ;

Κι αν και είχαν ακούσει μύριες διδασκαλίες χωρίς να ωφεληθούν τίποτα, από το θέαμα εκείνο συνέρχονται επειδή συνειδητοποίησαν την ευτέλεια και φθορά της ανθρώπινης φύσης, και το σαθρό και άστατο της δύναμής τους, και προβλέποντας από τις ξένες συμφορές αυτά που περιμένουν κι αυτούς.

Αν και υπάρχει ο θάνατος συμβαίνουν τόσες αρπαγές, τόσες πλεονεξίες, και όπως τα ψάρια καταπίνουν τους αδύνατους οι δυνατότεροι, αν δεν υπήρχε ο θάνατος τι θα τους σταματούσε ; διότι αν και γνωρίζουν ότι δεν θ’ απολαύσουν αυτά που αρπάζουν, αλλά είτε θέλουν είτε όχι θα τα εγκαταλείψουν σε άλλους, δείχνουν τόση λύσσα και μανία, αν ήξεραν ότι θα τα έχουν για πάντα τι θα μπορούσε να σβήσει την πονηρή τους επιθυμία ;

Τα στεφάνια του μαρτυρίου δεν πλέκονται με τον θάνατο ; Ο Παύλος δεν έστησε αμέτρητα τρόπαια λέγοντας «Καθημερινά πεθαίνω με την καύχηση που έχω για σας» ; Διότι δεν είναι ο θάνατος κακός, αλλά ο πονηρός θάνατος είναι κακός. Γι αυτό λέει «Τίμιος ενώπιον του Κυρίου ο θάνατος των οσίων αυτού». Και αλλού λέει «Θάνατος αμαρτωλών πονηρός» και αυτό ονομάζει πονηρό, το να πεθάνει κανείς έχοντας πονηρή συνείδηση που την βαραίνουν και την πιέζουν πολλά φορτία αμαρτιών.

Εκείνος όμως που έχει καθαρή συνείδηση, τρέχει προς τα βραβεία, προς τους στεφάνους. Και για να μάθεις ότι τον φόβο για τον θάνατο δεν τον προκαλεί ο ίδιος του αλλά η κακή προαίρεση των ανθρώπων άκουσε τον Παύλο πως τον επιζητεί λέγοντας «Και πράγματι εμείς που είμαστε μέσα στο ανθρώπινο αυτό σώμα στενάζουμε, περιμένοντας την διαβεβαίωση της χάριτος της υιοθεσίας μας μαζί με την απολύτρωση του σώματός μας από την φθορά» και αλλού το ίδιο δηλώνει «Αλλά αν και χύνω το αίμα μου σαν σπονδή για την θυσία και την λειτουργία της πίστεώς σας, χαίρομαι και συγχαίρομαι μάζί με όλους σας».

Αν λοιπόν ο θάνατος όχι μόνο δεν είναι φοβιστικός αλλά και επιθυμητός από εκείνους που ζουν σωστά, πολύ περισσότερο δεν είναι η φτώχια και όλα τα άλλα (από τα λόγια του Χρυσοστόμου βγαίνει το συμπέρασμα ότι όλα αυτά που φοβόμαστε καθημερινά, φτώχια, αρρώστια, ζημιές, ατυχήματα, πρόστιμα, χρέη, ταλαιπωρίες, απολύσεις, ακόμα και ο θάνατος δεν είναι πραγματικά κακά, αλλά τα θεωρούμε κακά επειδή δεν ζούμε σωστά, δηλαδή σύμφωνα με τις εντολές του Θεού).