Σταχυολογήματα από την σοφία του Χρυσοστόμου (Τόμος 6ος - Μέρος 9)

 

 

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟΝ 48^ο ΨΑΛΜΟ

      

«Ακούσατε ταῦτα, πάντα τὰ ἔθνη, ἐνωτίσασθε πάντες οἱ κατοικοῦντες τὴν οἰκουμένην». Το «ἐνωτίσασθε» δεν σημαίνει τίποτε άλλο, παρά ν’ ακούσουν με προσοχή και συγκεντρωμένο τον νου τους. Το ἐνωτίσασθε λέγεται κυρίως όταν κανείς μιλάει αυτί προς αυτί, έχοντας συγκεντρωμένο τον εαυτό του, και προτρέποντας τον συνομιλητή του να προσέχει τα λεγόμενα.

Πρώτα διήγειρε την διάνοιά τους, και συγκέντρωσε την προσοχή τους προς την ακρόαση, με το να τους προσκαλέσει όλους. Έπειτα αφού τους προσκάλεσε, ταπεινώνει την υπερηφάνεια τους για να μην έρθουν σε ανοησία από το πολύ πλήθος των ανθρώπων (σ’ αυτή την παγίδα πιάστηκαν οι θρησκευτικές οργανώσεις κι έκαμναν ανοησίες, όταν πριν δεκαετίες ήταν γεμάτες από κόσμο).

«οἵ τε γηγενεῖς καὶ οἱ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων». Τι λοιπόν υπερηφανεύεται αυτός που είναι χώμα και στάχτη ; Σκέψου την μητέρα σου (το χώμα) και σταμάτησε την αλαζονεία σου … τέτοιο ακροατή χρειάζομαι. Γι αυτό ταπεινώνω το φρόνημά σου, για να σε κάνω κατάλληλο να υποδεχτείς τα λεγόμενα (δηλαδή αν δεν έχεις ταπεινό φρόνημα δεν κάμνεις για την Ορθόδοξη Εκκλησία).   

«ἐπὶ τὸ αὐτὸ πλούσιος καὶ πένης». Κι αν είσαι πλούσιος, από την ίδια λάσπη έχεις γίνει, με τον ίδιο τρόπο γεννήθηκες όπως και ο φτωχός. Κι εσύ είσαι υιός ανθρώπου, κι εκείνος. Όταν λοιπόν τα βασικά και κύρια πράγματα της ζωής είναι ίσα και ομότιμα, γιατί φουσκώνεις τον εαυτό σου για σκιές και όνειρα και διαιρείς εξ αιτίας αυτών που είναι ασήμαντα (του πλούτου) τα κοινά της φύσης ; … δεν ανέχομαι στην Εκκλησία την πλεονεξία και το παράλογο (να τιμάται ο πλούσιος και να περιφρονείται ο φτωχός όπως συμβαίνει αλλού), αλλά εκθέτω σε όλους κοινή την διδασκαλία.

«τὸ στόμα μου λαλήσει σοφίαν καὶ ἡ μελέτη τῆς καρδίας μου σύνεσιν». Είδες πως αμέσως εξύψωσε τον λόγο ; δεν θα μιλήσω λέει για χρήματα, ούτε για αξιώματα, ούτε για εξουσία, ούτε για σωματική δύναμη, ούτε για κάτι άλλο από τα πρόσκαιρα. Θα μιλήσω λέει για σοφία, την οποία δεν την απέκτησα τυχαία (μου χαρίστηκε από τον Θεό).

«κλινῶ εἰς παραβολὴν τὸ οὖς μου». Γιατί ο δάσκαλος γίνεται τώρα ακροατής ; για να μη νομίσει κάποιος ότι είναι ανθρώπινα αυτά που θα πει και ότι βγήκαν από την μελέτη της καρδιάς του, δείχνει ότι είναι θεία τα λεγόμενα και δεν λέει τίποτα δικό του, αλλά λέει αυτά που άκουσε.

Με την λέξη «μελέτη» μη θορυβηθείς. Διότι αυτά που έλαβε από το Πνεύμα, αυτά μελετούσε συνεχώς, και τα εξέταζε μέσα του, και αφού τα επανεξέτασε, τότε τα φανέρωσε στους άλλους (πριν μέρες είδα στην τηλεόραση για 10 λεπτά ειδήσεις. Ενημερώθηκα για 3 ανθρώπους που απανθρακώθηκαν σε τροχαίο, για έναν 28χρονο που έσφαξε την 47χρονη φίλη του, για μια χελώνα που διασώθηκε, για μια γερακίνα που δεν θυμάμαι τι έκανε, για την Ουκρανία τι ζητάνε οι Ρώσοι, για … Βλέπετε σε τι παγίδα έχουμε πιαστεί ; μέσα σ’ αυτό το κομφούζιο που να χωρέσει η σοφία του Θεού ;).

Είδες πως ξεκίνησε τον λόγο του ; Προσκάλεσε την οικουμένη, εξέβαλε την ανωμαλία που υπάρχει στην ζωή (να θεωρείται πλεονέκτημα ο πλούτος), υπενθύμισε την φύση του ανθρώπου, ταπείνωσε τα φρονήματα, υποσχέθηκε ότι θα πει κάτι σπουδαίο και ηρωικό, είπε ότι δεν θα πει τίποτα δικό του, αλλά αυτά που άκουσε απ’ εκείνο (τον Θεό) … υπαινίχθηκε ότι υπάρχει πολύ ασάφεια στον λόγο του, για να τους κάνει προσεκτικότερους (ας τ’ ακούσουμε αυτό οι δάσκαλοι που νομίζουμε ότι αν πούμε στους μαθητές μας ότι το μάθημα είναι εύκολο, θα προσέξουν περισσότερο) … αν είναι σοφός ο λόγος, αινιγματικός και όχι ξεκάθαρος, χρειάζεται τεταμένη προσοχή του νου.

«ἱνατί φοβοῦμαι ἐν ἡμέρᾳ πονηρᾷ; ἡ ἀνομία τῆς πτέρνης μου κυκλώσει με». Συνήθως η Γραφή μέρα πονηρή ονομάζει την μέρα των συμφορών, των τιμωριών, των δύσκολων περιστάσεων και τέτοια είναι η μέλλουσα για τους αμαρτωλούς, εκείνη η φοβερή και αφόρητη … αν δεν ξεχωρίσουμε ποια πρέπει να φοβόμαστε και ποια να περιγελάμε, θα είναι μεγάλη η πλάνη στη ζωή μας, πολύς ο κίνδυνος (άρα εμείς σήμερα που φοβόμαστε άλλα αντί άλλων βρισκόμαστε σε μεγάλο κίνδυνο, όπως οι εκπαιδευτικοί που τρέμουμε την αξιολόγηση).

Τι λοιπόν φοβάμαι την πονηρή μέρα ; ένα μόνο, μήπως η ανομία της οδού μου και της ζωής μου με περικυκλώσει (όταν έφτασε η ώρα να πεθάνει ο μεγάλος άγιος Σισώης, ο καλύτερος μαθητής του Μεγάλου Αντωνίου, άρχισε να κλαίει και του έλεγαν οι μαθητές του «και συ φοβάσαι πάτερ ;» και τους απάντησε «αυτό τον φόβο τον είχα παιδιά μου σε όλη μου τη ζωή»). Γνωρίζει η Γραφή να ονομάζει την απάτη και πτέρνα. Τέτοιο πράγμα είναι η αμαρτία, απατηλό και ικανό να μας θέλξει. Αυτήν λέει φοβάμαι, την αμαρτία που με ξεγελάει, που με περικυκλώνει.

Πρέπει λοιπόν να κάμνουμε τα πάντα να μη μας περικυκλώσει η αμαρτία, αλλά όταν δούμε ότι θέλει να μας παγιδέψει να ξεφεύγουμε τις λαβές της, όπως κάμνουν οι γενναίοι στρατιώτες. Κι αν μας νικήσει, να την ξεκόβουμε αμέσως, όπως έκανε και ο Δαβίδ (τότε που διέπραξε μοιχεία και φόνο), που σύντριψε την δύναμή της με την μετάνοια. Αυτός που φοβάται αυτό, δεν θα φοβηθεί ποτέ τίποτα άλλο, αλλά θα περιφρονήσει τ’ αγαθά αυτής της ζωής, δεν θα τον νοιάζουν τα δυσάρεστα, και μόνο εκείνος ο φόβος (της αμαρτίας) ταράζει τον νου του (πιστεύω να καταλάβατε για ποιο λόγο εμείς σήμερα είμαστε τόσο φοβισμένοι).

Τίποτα, τίποτα από τ’ άλλα δεν είναι φοβιστικό σ’ αυτόν που έχει αποκτήσει αυτόν τον φόβο, ούτε ο μεγαλύτερος φόβος του θανάτου, αλλά φοβάται μόνο αυτό. Γιατί ; επειδή μας στέλνει στην κόλαση, επειδή μας οδηγεί σε αιώνιες τιμωρίες. Κι αν καταφέρουμε ν’ αποκτήσουμε αυτό (τον φόβο για την αμαρτία), αυτό θα μας οδηγήσει σε όλη την αρετή (ξέρω σε κάποιους όλα αυτά ακούγονται ανοησίες, αλλά αυτή είναι η σοφία του Θεού, και λέει κάπου ο Απόστολος Παύλος, η σοφία του Θεού γι αυτούς που θα χαθούν θεωρείται ανοησία. Μακάρι να το καταλάβουμε, πριν χτυπήσει και για εμάς η καμπάνα).