Διαφορές Προτεσταντισμού και Ορθοδοξίας

 

Διάβασα το βιβλίο «Φως μέσα από τα κάγκελα – Μια συγκλονιστική, αληθινή ιστορία από τις φυλακές της Αριζόνας». Το βιβλίο παρουσιάζει τις εμπειρίες του Φρανκ Άτγουντ που καταδικάστηκε σε θάνατο για φόνο που δεν έκανε και της Ραχήλ που τόλμησε να αγαπήσει και να παντρευτεί έναν θανατοποινίτη. Επειδή και οι δύο ήταν ζηλωτές προτεστάντες για πολλά χρόνια και κάποια στιγμή μεταστράφηκαν στην Ορθοδοξία, στο βιβλίο εξηγούν κάποιες διαφορές Προτεσταντισμού και Ορθοδοξίας. Επειδή είμαι σίγουρος ότι πολλοί από μας αν και είμαστε ορθόδοξοι χριστιανοί δεν γνωρίζουμε αυτές τις διαφορές, μου πέρασε η σκέψη να σας τις παρουσιάσω. Οι επεξηγήσεις στις παρενθέσεις είναι δικές μου.

1. Ο Προτεσταντισμός στηρίζεται σε μια διανοητική και συναισθηματική αποδοχή του Χριστού, ενώ στην Ορθοδοξία ο εξαγιασμός του ανθρώπου απαιτεί την είσοδό του στην Ορθόδοξη Εκκλησία που είναι πνευματικό νοσοκομείο. (Λέει σε μια ομιλία ο π. Ευάγγελος Παπανικολάου στην Εκκλησία μπαίνουμε μαύροι - βγαίνουμε μαύροι, και αυτό θα γίνεται για πολλά χρόνια, και κάποτε θα μπούμε μαύροι και θα βγούμε λευκοί και καθαροί).   

2.  Ο Προτεσταντισμός όπως και ο Καθολικισμός έχει δεχθεί την αντίληψη που εισήγαγε ο Αυγουστίνος τον 4^ο αιώνα, ότι η λογική σκέψη - ορθολογισμός μπορεί να καταστήσει δυνατή την γνώση του Θεού, δηλαδή μια βαθυστόχαστη διάνοια μπορεί να γνωρίσει την Αγία Τριάδα, ενώ στην Ορθοδοξία αυτό θεωρείται αίρεση. Η Ορθοδοξία θεωρεί ότι τέτοια χρήση της λογικής στην προσπάθεια να γνωρίσει κανείς τον Θεό, μπορεί να καταλήξει μόνο στην κατασκευή ενός φανταστικού και ανύπαρκτου Θεού. (Έτσι εξηγείται γιατί με τόση επιμονή προσπαθούν οι δυτικοί να αποδείξουν με λογικά επιχειρήματα την ύπαρξη του Θεού).

3. Οι προτεσταντικές τελετές δεν μοιάζουν καθόλου με την ορθόδοξη λατρεία που περιέχει εικόνες, χρήση θυμιάματος, απουσία μουσικών οργάνων, επισημότητα των ακολουθιών κλπ. (Έλεγε ο π. Συμεών Γρηγοριάτης που κατάγεται από το Περού και βρέθηκε μοναχός στο Άγιο Όρος :  «η Ορθοδοξία δεν περιφρονεί τη ύλη, τα δημιουργήματα, όπως ο Καθολικισμός ή ο Προτεσταντισμός. Οι πραγματικοί υλιστές είναι οι ορθόδοξοι : όταν σε βαφτίζουν σε βουτάνε στο νερό, δε σε ραντίζουν, σε μυρώνουν με ύλη, μεταλαμβάνεις το σώμα και το αίμα του Χριστού, ανάβεις ένα κεράκι, κι όταν πεθάνεις τρώνε κόλλυβα με φουντούκια και καρύδια...»).

4. Οι προτεστάντες πιστεύουν ότι η προσευχή προς τους αγίους είναι ένα είδος νεκρομαντείας, μια αποκρυφιστική επικοινωνία με τα πνεύματα των νεκρών. Πιστεύουν ότι το να κάνουν τον σταυρό τους είναι πρόληψη και ότι η προσκύνηση - η απόδοση τιμής, όχι η λατρεία των εικόνων ήταν ειδωλολατρεία. Οι ορθόδοξοι πιστεύουμε ότι οι προσευχές των πιστών ανθρώπων, και ιδιαίτερα των προφητών και των αγίων, διαθέτουν εξαιρετική δύναμη. Οι πιστοί που αναχωρούν παραμένουν ζωντανοί στον παράδεισο, κι έτσι επιζητούμε τις προσευχές τους, όπως θα τις ζητούσαμε κι από εκείνους με τους οποίους συμμετέχουμε στις ακολουθίες. (Οι ορθόδοξοι φιλάμε τις εικόνες όπως φιλάμε τις φωτογραφίες αγαπημένων μας προσώπων και ο Σταυρός πιστεύουμε ότι έχει μεγάλη δύναμη και ψάλουμε «Σταυρός πιστών το στήριγμα, Σταυρός αγγέλων η δόξα και των δαιμόνων το τραύμα»).

5. Ο Προτεσταντισμός δέχεται μόνο την Αγία Γραφή, ενώ η Ορθοδοξία δέχεται την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση. (Φυσικά την Αγία Γραφή την ερμηνεύουν κατά το δοκούν κι έτσι οι προτεσταντικές ομολογίες έχουν ξεπεράσει τις 1.000 και συνεχίζουν …. Και οι εμπειρίες των αγίων Παϊσίου, Πορφυρίου και τόσων άλλων αγίων ανήκουν πλέον στην Παράδοση της Ορθοδοξίας).

6.  Ο Προτεσταντισμός έχει την «θεωρία της αιώνιας ασφάλειας» δηλαδή με την είσοδο στον Προτεσταντισμό ο άνθρωπος είναι ήδη σωσμένος και επομένως δεν μπορεί να κατανοήσει γιατί να επιτρέπει ο Θεός θλίψεις στην ζωή του αφού ήδη σώθηκε. Αφού δεν πρόκειται να χάσει την σωτηρία του, δεν του περνά ούτε καν σκέψη από το μυαλό να υπομείνει τις δοκιμασίες προκειμένου να κερδίσει τον Παράδεισο. (Στην Ορθοδοξία πιστεύουμε ότι μέχρι να φύγουμε από αυτή την ζωή υπάρχει ο κίνδυνος να χάσουμε την σωτηρία μας).

7. Ο Προτεσταντισμός δεν αποδίδει καμία τιμή στο πρόσωπο της Παναγίας και πιστεύει ότι η Παναγία, η Μητέρα του Θεού, είχε γεννήσει και άλλα παιδιά, παρ’ ότι η δεύτερη Οικουμενική Σύνοδος και η Βίβλος δηλώνουν το αντίθετο. (Οι ορθόδοξοι πιστεύουμε ότι η Παναγία είναι «μετά Θεόν η Θεός, τα δευτερεία της Τριάδος η έχουσα». Τι εκπληκτικά «τρελή» που είναι η Ορθοδοξία!).

8.  Η Δύση (εννοεί Προτεσταντισμό και Καθολικισμό)  πιστεύει ότι ο άνθρωπος στον παράδεισο δημιουργήθηκε τέλειος και εκ φύσεως αθάνατος, αφήνοντας ένα κενό στο πως έπεσε αφού ήταν τέλειος. Οι ορθόδοξοι πιστεύουμε ότι η ανθρώπινη φύση είχε δημιουργηθεί για να είναι επιδεκτική της τελειότητας. Με άλλα λόγια πλαστήκαμε αθάνατοι κατά χάριν και όχι κατά φύσιν. (Ο π. Ευάγγελος Παπανικολάου λέει ότι ψυχή και σώμα είμαστε χώμα, γινόμαστε αθάνατοι επειδή το θέλει ο Θεός). Το γεγονός του θανάτου καταδεικνύει την πλάνη της Δύσης ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε τέλειος.

9. Η Δύση με την θεωρία της προπατορικής αμαρτίας έχει ως αξίωμα ότι η οργή του Θεού οφείλεται στην ανυπακοή του Αδάμ, οπότε ολόκληρη η ανθρωπότητα πρέπει να τιμωρηθεί. Άρα ο θάνατος δημιουργήθηκε από τον Θεό και το κακό – ο σατανάς είναι ένα όργανο τιμωρίας του Θεού. Έτσι υπάρχει «ικανοποίηση της θείας δικαιοσύνης», διότι η αιχμαλωσία στον διάβολο θεωρείται τιμωρία από τον Θεό. Η Ορθοδοξία πιστεύει ότι η αμαρτία του Αδάμ επέτρεψε στα πάθη να εμφανιστούν και να καταστήσουν ασθενή την ανθρώπινη φύση. Υπ’ αυτή την έννοια οι δαίμονες και όχι ο Θεός μας στρέφουν προς το κακό, αυτοί είναι η αιτία των πειρασμών. Λύτρωση είναι στην πραγματικότητα η απελευθέρωση από τον διάβολο, η οποία απελευθέρωση επιφέρει την σωτηρία από την φθορά και τον θάνατο, όπως και την ίαση της ανθρώπινης φύσης. (Ο π. Ευάγγελος Παπανικολάου λέει ότι το μπέρδεμα στην Δύση ξεκίνησε από τον Αυγουστίνο τον 4^ο αιώνα που απέδωσε στα Λατινικά τα λόγια του Θεού «αν φάτε από τον απαγορευμένο καρπό θα πεθάνετε» με τα λόγια «αν φάτε από τον απαγορευμένο καρπό θα σας σκοτώσω»). 

10. Η Δύση έχει την βλάσφημη άποψη ότι η χάρη – οι ενέργειες του Θεού είναι κτιστές αφού παρουσιάζεται η χάρη ως ανύψωση της ανθρώπινης λογικής. Προφανώς, εάν οι ενέργειες του Θεού είναι κτιστές, τότε ο Θεός δεν μπορεί να είναι άκτιστος. (Δεν μπορούν να καταλάβουν οι δυτικοί θεολόγοι την διαφορά «ουσία του Θεού – ενέργειες του Θεού». Δεν μπορούμε να μετέχουμε στην ουσία του Θεού, αλλά μπορούμε να μετέχουμε στις ενέργειες του Θεού που συντελούν την θέωσή μας. Αυτά τα ξεκαθάρισαν τον 7^ο αιώνα ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής και τον 13^ο αιώνα ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς).

11. Ο Προτεσταντισμός ιδρύθηκε από τον Μαρτίνο Λούθηρο τον 16^ο αιώνα και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να αποτελεί συνέχεια της Εκκλησίας που ίδρυσε ο Χριστός τον 1^ο αιώνα. (Η Ορθόδοξη Εκκλησία ιδρύθηκε με την Πεντηκοστή τον 1^ο αιώνα, ενώ η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αποσπάστηκε από την «μια, αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία» περίπου τον 11^ο αιώνα). 

12. Ο Προτεσταντισμός δεν θεωρεί απαραίτητο το βάπτισμα, το έχει κάτι σαν μια δημόσια ομολογία πίστης στον Χριστό. Για την Ορθοδοξία η βάπτιση αποτελεί την κάθαρσή μας και την έναρξη της ζωής μας εν Χριστώ. Η βάπτιση είναι πραγματικός θάνατος, ταφή και ανάσταση με τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Στον Προτεσταντισμό δεν υπάρχει ούτε το Χρίσμα. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία βαπτιζόμαστε και χριόμαστε. Το χρίσμα, που ακολουθεί ακριβώς μετά την βάπτιση, είναι η λήψη του αγίου Πνεύματος με την χρίση μας με άγιο Μύρο – καθαγιασμένο έλαιο αναμεμειγμένο με αρωματικά εκχυλίσματα.

13. Ο Προτεσταντισμός για Θεία Μετάληψη προσφέρει στους πιστούς μπισκότα «crackers» και σταφυλοχυμό, που υπαινίσσονται την ανάμνηση του Χριστού. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία σε κάθε Λειτουργία ο άρτος και ο οίνος που κοινωνούμε πιστεύουμε ότι κυριολεκτικά είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού.

14.  Το μυστήριο της εξομολόγησης έχει καταργηθεί από τους προτεστάντες, αφού η εξομολόγηση των αμαρτιών σε ιερέα θεωρείται ως βλασφημία. Φυσικά αυτό αγνοεί παντελώς τις αναφορές στην Αγία Γραφή για την ικανότητα των ιερέων να συγχωρούν τις αμαρτίες που εξομολογούμαστε σε αυτούς. (Περιττό να σχολιάσω ότι πολλοί από μας τους «ορθοδόξους» δεν προσερχόμαστε ποτέ στο μυστήριο της εξομολόγησης).  

15. Μια ακόμη διαφορά που δεν αναφέρθηκε στο βιβλίο είναι ότι η Δύση δεν έχει καθόλου άσκηση ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ασκητική. Για παράδειγμα η νηστεία τους είναι εντελώς ακατανόητη κι ας είναι η πρώτη εντολή που μας έδωσε ο Θεός στον Παράδεισο. Το λυπηρό είναι ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν γνωρίζουν καν ότι υπάρχει Ορθόδοξη Εκκλησία.

Τότε με το θέμα των ταυτοτήτων επί μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου πάνω από 3.000.000 πολίτες είχαμε υπογράψει ότι θέλουμε να αναγράφεται στην ταυτότητά μας «Χριστιανός Ορθόδοξος». Βέβαια η «Ελληνική Δημοκρατία» δεν το έλαβε υπ’ όψιν. Το σπουδαιότερο όμως είναι να ζούμε όπως θέλει η Ορθόδοξη Εκκλησία γιατί αλλιώς θα εφαρμοστούν και σε μας τα λόγια του Χριστού : «Υμείς εστέ το άλας της γης ^. εάν δε το άλας μωρανθή, εν τίνι αλισθήσεται ; εις ουδέν ισχύει έτι ει μη βληθήναι έξω και καταπατείσθαι υπό των ανθρώπων»  (Ματθ. 5.13). Μη γένοιτο !