«Γεύση» από την σοφία του Χρυσοστόμου (Τόμος 5ος - Μέρος 14)

 

 

Διαβάζοντας εδώ και λίγο καιρό απ’ ευθείας τις ομιλίες του Χρυσοστόμου από τους τόμους της σειράς Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας (ΕΠΕ) σημείωνα τα λόγια που μιλούσαν ιδιαίτερα στην καρδιά μου. Μου πέρασε όμως η σκέψη να κάνω και άλλους μετόχους σ’ αυτόν τον θησαυρό της σοφίας, κι έτσι θα τα παρουσιάζω λίγα κάθε φορά. Εγώ σημείωνα μόνο το αρχαίο κείμενο, εδώ όμως θα έχω μόνο την ερμηνεία παρουσιάζοντας όσο μπορώ καλύτερα αυτά που νομίζω ότι εννοεί ο άγιος (στις παρενθέσεις οι επεξηγήσεις και τα σχόλια είναι δικά μου).  

(αφού ο ψαλμός ασχολήθηκε με πνευματικά) τώρα πλέον ασχολείται με τα αισθητά τα οποία είναι πιο κατανοητά για τους παχύτερους (στον νου) … Αν και αφαίρεσε (ο Θεός) λίγη από την εξουσία του ανθρώπου (πάνω στην φύση) και αυτό από την φροντίδα του για τον άνθρωπο το έκανε … Αλλά όσα (από τα ζώα) ήταν κατάλληλα για την τροφή και την εργασία του ανθρώπου, τ’ άφησε να τον υπακούν, τα άγρια ζώα όμως όχι, για να του θυμίζουν με τον φόβο τους, την παλιά αμαρτία, του προπάτορα Αδάμ (στον Παράδεισο όλα τα ζώα ήταν ήμερα).

Ότι είναι ο ιμάντας για το παιδί (ο ιμάντας που τον βλέπει και φοβάται επειδή μ’ αυτόν το δέρνεις), το ίδιο είναι και τα άγρια ζώα για τους ανθρώπους … Επειδή είναι για αγώνες η παρούσα ζωή, και οι ανέσεις και το αργόσχολο καταστρέφουν τους περισσότερους ανθρώπους, γι αυτό και την εργασία και τον κόπο ανέμιξε (ο Θεός) ώστε σαν με χαλινάρια να τιμωρείται το φουσκωμένο μυαλό (η αλαζονεία).

Από τα μερικά όλα τα υπαινίχθηκε (ο ψαλμός) και άφησε στους φιλομαθείς να τα καταλάβουν μόνοι τους («δίδου σοφώ αφορμήν και σοφώτερος έσται») … Σ΄ αυτά λοιπόν και εμείς να μένουμε συνεχώς, λέγοντας τα ίδια, θαυμάζοντες αυτού την φροντίδα (του Θεού), γεμάτοι από έκπληξη για την σοφία, την φιλανθρωπία, από την πρόνοιά του για εμάς (επειδή όμως αυτό δεν το θέλουν κάποιοι, φροντίζουν συνεχώς η προσοχή μας να είναι σε κάποια οθόνη).

Αν κάποιος είναι βοηθός στο να γίνει ένα έργο, το έργο δεν θεωρείται ότι το έκανε αυτός αλλά εκείνος που είχε την ευθύνη (δεν λέει κανείς ευχαριστώ στην νοσοκόμα που βοηθούσε τον γιατρό, αλλά στον γιατρό που τον χειρούργησε). 

Αν τον Υιό τον ονομάσεις Πατέρα είσαι σε πλήρη σύγχυση (άρα πόσο βασικό είναι το Τριαδικό δόγμα). Ακόμα και σοφό να πεις (τον Θεό), και αγαθό και αυτά ότι τα έχει σε άπειρο βαθμό, δεν είπες τίποτα άξιο για εκείνη την ουσία, αλλά πρέπει με λέξεις που ταιριάζουν να μιλάς για τον Θεό (δυστυχώς εμείς συχνά μιλάμε για τον Θεό πολύ επιπόλαια).

Αυτά όλα που σας είπα και ακόμα πολύ περισσότερα διδάσκει ο θησαυρός που βρίσκεται στον ψαλμό αυτούς που προσέχουν με ακρίβεια ώστε διατηρώντας την ακρίβεια των δογμάτων, να δείξουμε αντάξιο με αυτά τρόπο ζωής (εδώ είναι τα δύσκολα, στην εφαρμογή αυτών στη ζωή μας).

Δεν έκανε όλους τους ψαλμούς μικρούς, ούτε όλους μεγάλους, αλλά υπάρχει ποικιλία, ώστε με τους μεγάλους να διώχνει την τεμπελιά μας, και με τους μικρούς να μας ξεκουράζει από τον κόπο … Αυτό είναι κυρίως γνώρισμα ευχάριστης, φιλόσοφης ψυχής, το να ευχαριστεί (τον Θεό) και για τα δυσάρεστα, το να τον δοξάζει για όλα, όχι μόνο για τις ευεργεσίες, αλλά και για τις τιμωρίες (ο ίδιος ο Χρυσόστομος ξεψύχησε από τις ταλαιπωρίες στον δρόμο την τρίτη φορά που πήγαινε εξορία, λέγοντας «δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν, δηλαδή ας είναι δοξασμένος ο Θεός για όλα»).   

Γι αυτή την ευχαριστία πολλά άλλα αγαθά μας δίνει ο Θεός και τότε (παλιά) και τώρα, ώστε ούτε χαμπάρι δεν θα παίρνουμε από τα δυσάρεστα.

Όταν χάσεις χρήματα και ευχαριστήσεις (τον Θεό), δεν θα σε στενοχωρήσει τόσο η ζημιά που έπαθες, όσο θα σε χαροποιήσει η ευχαριστία … αυτό κάμνει το νου φιλόσοφο, αυτό μας κάμνει να έχουμε σωστή κρίση για την παρούσα ζωή.

Έτσι και οι τρελοί δεν φοβούνται τα πραγματικά επικίνδυνα, αλλά πολλές φορές φοβούνται αυτά που δεν υπάρχουν και αποφεύγουν τις σκιές. Μ’ αυτούς μοιάζουν κι αυτοί που φοβούνται μήπως χάσουν χρήματα … και επειδή είναι γεμάτοι από φιλαργυρία δεν αισθάνονται την μπόχα (της αγάπης των χρημάτων), αν δε γλιτώσουν από την φιλαργυρία τότε θα την αισθανθούν. (Την μέρα που έπεσε η Κωνσταντινούπολη το 1453 τους πλούσιους που δεν έδωσαν τα χρήματά τους στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο για να ενισχύσει την άμυνα, ο Μωάμεθ τους έσφαξε).

Όπως αυτός που αγαπάει άσχημη γυναίκα, αν συνεχώς είναι μαζί της, συνεχώς την επιθυμεί, αν όμως για λίγο φύγει μακριά της , σιγά σιγά σβήνει το πάθος (κι αυτό είναι το μυστικό να ξεπεράσουμε μια δυσκολία μας, μια μέρα να την ξεπεράσουμε, δυο μέρες, τρεις … και σιγά σιγά θ’ απορούμε και οι ίδιοι μας πως είχαμε τέτοια δυσκολία. Ίσως γι αυτό έλεγε ο άγιος Πορφύριος : «Αν πάρεις μια καλή απόφαση μην την πεις γιατί θα το ακούσει το αντίθετο πνεύμα και θα αντιδράσει». Μερικοί που παίρνουν την απόφαση να κόψουν το κάπνισμα, οι καημένοι το λένε σε όλους). 

Έχεις σπίτι που δεν το χρειάζεσαι ; Χάρισέ το σ’ αυτούς που το έχουν ανάγκη, και μη σκέφτεσαι ότι χάνεις το σπίτι, αλλά ότι μάλλον τώρα γίνεται πραγματικά δικό σου (πως τα λέει έτσι ο Χρυσόστομος ; Εμείς να μην εκμεταλλευτούμε αυτούς που έχουν ανάγκη, και πολύ μας είναι. Τόσο άρρωστοι πνευματικά φτάσαμε να είμαστε).

Γι αυτό σε προτρέπω, αφού απαλλαγείς από εκείνες τις πολιορκίες (σ’ αυτά που είναι κολλημένος ο καθένας μας), μ’ αυτές τις ιστορίες ν’ ασχολείσαι (του Θεού) και να διηγείσαι τα θαυμάσια του Θεού που γίνονται κάθε μέρα … Πόσο τρελοί είμαστε, όταν τόσα έχουμε να διηγηθούμε (για τα θαυμάσια του Θεού), με τα οποία και ευχαρίστηση και όφελος φέρνουν στην ψυχή, ν’ ασχολούμαστε με τον βόρβορο, τις πλεονεξίες και τις αρπαγές ; (άρα σύμφωνα με τον Χρυσόστομο είμαστε τρελοί που ασχολούμαστε με τις ειδήσεις της τηλεόρασης).