Εδώ βρισκόμαστε σε άλλο επίπεδο παιδείας, πολιτιστικά και πνευματικά. Βρισκόμαστε σε χώρο υψηλής τέχνης (σε αρχιτεκτονική, εικονογραφία, μέλος, ποίηση, πεζό λόγο) που είναι καρπός και αφορμή πνευματικής ωριμότητας.
Υπάρχει ένας σεβασμός προς τον άνθρωπο, με βαθιά γνώση και αξιοποίηση των δυνατοτήτων που αυτός κρύβει μέσα του. Και αποκαλύπτεται η χάρη με την οποία είναι πλημμυρισμένη η ύλη.
Το ίδιο πνεύμα κυκλοφορεί και φανερώνεται παντού. Στην όλη αρχιτεκτονική του Όρους. Στη διοργάνωση του προγράμματος. Στην έκφραση των εικόνων. Στην ποίηση. Στο μέλος. Στην αρχιτεκτονική του λόγου και της ζωής.
Τι αρχιτέκτονες του λόγου είναι αυτοί οι Πατέρες ! Τι ζωντανοί άνθρωποι ! Πως παίρνουν όλο τον πόνο, τον καρπό, την έκφραση των αρχαίων Ελλήνων, και τα αξιοποιούν, ευλογούν, μεταμορφώνουν !
Πως μέσα στις ακολουθίες, στους κανόνες, στα κείμενα των Πατέρων βρίσκουμε όλη την αναζήτηση της ανθρωπότητας δικαιωμένη ! Πως γνωρίζουμε τους Πατέρες και μέσα σ’ αυτούς συναντούμε και τους αρχαίους ! (Οι Πατέρες τοιχογραφούνται στις εκκλησίες και οι φιλόσοφοι στον νάρθηκα και στις τράπεζες.) Πως τους νοιώθουμε σαν πηγές ζωής ! Ζωντανούς. Δίπλα μας να μιλούν. Τους ακούμε. Μας λύνουν τις απορίες. Μας διατυπώνουν τα προβλήματα. Μας καταλαβαίνουν πριν ανοίξουμε το στόμα. Μας πηγαίνουν πιο μακριά απ’ ότι περιμέναμε. Μας περιβάλλουν με τη χάρη τους την ανερμήνευτη, αυτοί οι περασμένοι, αείζωοι και μελλούμενοι.
Και προσκυνάς τις εικόνες τους, τα άγια λείψανά τους. Μελετάς τα συγγράμματά τους. Και γίνεται η μελέτη προσευχή. Και η προσευχή κοινωνία ζωής. Μπαίνεις μέσα στον κόσμο τους. Μπαίνουν μέσα στο κελλί και στην καρδιά σου. Μαθαίνεις τη γλώσσα τους. Παίρνεις την ευλογία τους. Θυμάσαι τις φράσεις, τα λεγόμενά τους, από έρωτα θείο γι’ αυτά. Αποκτάς άλλη αίσθηση για το ποιος είναι σύγχρονος και ποιος περασμένος.
Βλέπεις ότι το αληθινό είναι αιώνιο, σεμνό και παντοδύναμο. Συνθλά τα κλείθρα του Άδου και του χρόνου, περνά κεκλεισμένων των θυρών, σε βρίσκει με χίλιους τρόπους, και σου κρατά συντροφιά. Και σε ανιστά σε ζωή που νικά τον θάνατο. Σε βγάζει έξω σε κίνηση, αναζήτηση, αγώνα, θυσία, επέκταση, ξεπέρασμα των πάντων, εύρεση των πάντων με άλλο τρόπο, αληθινό, οντολογικό.
Και το ψεύτικο, το επί μέρους, αποδεικνύεται όχι μόνο στείρο αλλά και ανύπαρκτο, πριν, κατά και μετά τη γέννησή του.
Και δια των αγίων Πατέρων είναι όλοι παρόντες. Ακούς τη γλώσσα του Ομήρου στους ιαμβικούς κανόνες. Την αττική και την «κοινή» στην υμνολογία και στην πατερική θεολογία. Τη βυζαντινή σε μεταγενέστερους συγγραφείς. Τη νεώτερη στον Συναξαριστή του αγίου Νικοδήμου, που μιλά ελεύθερα και δεν διστάζει να πει το άρμα του Προφήτη Ηλία «καρότζα»• να μεταφράσει την επί πίνακι μεταφορά της κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου ως μεταφορά μέσα σε «τζανάκι». Και ταυτόχρονα χρησιμοποιεί δοτικές και απαρέμφατα.
Ο ίδιος Άγιος έκανε τόση δουλειά, που δεν θα έκαναν πολυάνθρωπα κέντρα σπουδών. Μεταγλώττισε, ερμήνευσε, σχολίασε, έγραψε ομιλίες, ακολουθίες, πεζά κείμενα, σε γλωσσικές παραλλαγές από την ομηρική μέχρι την καθομιλουμένη της εποχής του. Έκαμνε κάθε φορά ότι χρειαζόταν για τη σωστή αγωγή του Γένους. Ως δάσκαλος τα γνώριζε όλα, και μιλούσε, έγραφε, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίστασης και το πώς θα μπορούσε καλύτερα να δοθεί και να γίνει κατανοητό το μήνυμα που ήθελε να δώσει.
Στην τράπεζα και στα κελλιά διαβάζουμε νεώτερες μεταφράσεις πατερικών κειμένων. Και σώζεται μια αδιάκοπη συνέχεια. Δεν σκοντάφτεις στη γλώσσα. Τα μαθαίνεις όλα, τα αποστηθίζεις μ’ όλη σου την καρδιά, γιατί είναι πυρφόρα• λάμπουν γεμάτα ζωή άφθορη. Δεν έχεις την αίσθηση ότι μαθαίνεις γλώσσα, αλλά πιο πολύ παίρνεις ζωή από ένα ενιαίο ποτάμι που κυλά μέσα από χιλιετίες. Και δεν ακούς απόψεις, αλλά δέχεσαι άκτιστη και άρρητη χάρη δια των αισθητών και ρητών σημείων και ρημάτων των Αγίων.
Νιώθεις να λάμπει τα ένδυμα του λόγου τους με την ίδια χάρη που λάμπει η ψυχή τους. ( Συνεχίζεται …)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου